Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, mart ayında enflasyondaki yükseliş güç, hizmet ve temel mallardan kaynaklanırken, besin enflasyonu taze meyve ve zerzevat fiyatları öncülüğünde bir evvelki aya kıyasla yavaşladı.
YÜKSELİŞ, GÜÇ, HİZMET VE TEMEL MALLARDAN KAYNAKLANDI
Rapora nazaran, enflasyondaki yükseliş güç, hizmet ve temel mallardan kaynaklanırken, besin kümesinde enflasyon geriledi. Besin enflasyonu taze meyve ve zerzevat fiyatları öncülüğünde martta bir evvelki aya kıyasla yavaşlarken, işlenmiş besin enflasyonundaki güçlü artış eğilimi bir ölçü sürat kesmekle birlikte devam etti.
Milletlerarası petrol fiyatlarındaki artış eğilimine karşın eşel taşınabilir uygulaması, enflasyonu sınırlamaya devam etti. Bu doğrultuda, güç fiyatları yatay bir seyir izlese de küme yıllık enflasyonu baz tesiriyle bariz formda yükseldi. Hizmet enflasyonu denetimli olağanlaşma sürecinin birtakım alt kalemler üzerindeki üst istikametli tesiri ve özel irtibat vergisindeki artışın gecikmeli yansımalarına bağlı olarak artış kaydetti.
Temel mal enflasyonunda ise sağlam tüketim malları dışındaki dallardaki gelişmelerle üst istikametli seyir korundu. Üretici fiyatları başta petrol ve endüstriyel metaller olmak üzere memleketler arası emtia fiyatlarındaki yükseliş, Türk Lirası’nda yakın periyottaki görünüm ve birtakım eserlerde süregelen arz sorunlarının tesiriyle güçlü bir artış kaydederek yükseliş eğilimini sürdürdü.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkının güç kümesinde 0,38 puan, hizmet kümesinde 0,21 puan ve temel mal kümesinde 0,17 puan arttığı, besin ve alkol-tütün-altın kümelerinde ise sırasıyla 0,15 ve 0,03 puan azaldığı görüldü.
SALGIN ÖNLEMLERİNİN HAFİFLETİLMESİYLE CÜMBÜŞ HİZMETLERİNDEKİ FİYAT ARTIŞLARI DİKKAT ÇEKTİ
Mart ayında, öteki hizmetler içinde sınıflandırılan muhakkak kalemler, enflasyon görünümünü olumsuz etkiledi. Bu kalemler ortasında, özel okul fiyatlarındaki yükseliş kaynaklı olarak eğitim hizmetleri öne çıkarken, bu gelişmede geçmiş enflasyona endekslemenin yanında bir evvelki yıldaki süreksiz KDV indirimlerinin sona ermesi de tesirli oldu. Ayrıyeten, salgın önlemlerinin hafifletilmesiyle cümbüş hizmetlerindeki fiyat artışları da dikkati çekti.
İLAÇ FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN MART AYINA SARKAN TESİRİ ÖNE ÇIKTI
Öteki temel mallar kümesinde fiyatlar yüzde 2,84 arttı, yıllık enflasyon da 1,86 puan yükselerek yüzde 16,80’e ulaştı. Bu gelişmede, referans fiyat uygulamasına bağlı olarak şubat ayında gerçekleşen ilaç fiyatlarındaki artışın mart ayına sarkan tesiri öne çıkarken, döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu konuta yönelik bakım-onarım ile ferdî bakım eserlerindeki fiyat artışları da dikkati çekti.
Güç fiyatları, martta yüzde 0,09 artarken, tüpgaz ve doğalgaz fiyatları bu devirde sırasıyla yüzde 2,81 ve yüzde 0,93 yükseldi. Mart ayında petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Türk Lirası’ndaki kıymet kaybına rağmen, eşel taşınabilir ve tavan fiyat uygulamalarının tesiriyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,69 geriledi. Öte yandan, akaryakıt yıllık enflasyonu geçen yılın mart ayında gerileyen petrol fiyatlarının oluşturduğu düşük bazın tesiriyle yüzde 14’e ulaştı. Bu gelişmelerle, güç kümesi yıllık enflasyonu 3,61 puan artarak yüzde 12,43’e yükseldi.
TAVUK ETİ FİYATLARINDAKİ ARTIŞ HIZLANDI
Bu periyotta, başka işlenmemiş besin kümesinde tavuk eti fiyatlarındaki artışın yüzde 9,79 ile epey hızlandığı, son iki aydır kırmızı et fiyatlarında gözlenen besbelli yükselişin ise yüzde 1,46 ile bir ölçü sürat kestiği gözlendi.
Mart ayında işlenmiş besin fiyatları aylık bazda yüzde 0,95 ile kısmen yavaşladı. Memleketler arası emtia fiyatlarındaki gelişmelerin tesirinin gözlendiği katı-sıvı yağlardaki artışlar sürat kesmekle bir arada devam etti. Şeker fiyatlarındaki artışa istinaden şekerleme, çikolata üzere eserlerde görülen fiyat artışları dikkati çekti.
TÜKETİCİ FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI BASKILAR GÜÇLENEREK DEVAM ETTİ
Güç fiyatlarındaki artışta rafine edilmiş petrol eserleri mart ayında da yüksek katkısıyla olumsuz ayrıştı. Sağlam tüketim mallarında mobilya fiyatlarındaki artışlar bu devir de sürdü. Et eserleri, katı-sıvı yağlar üzere besin kalemleri ile ilaçlar ve öbür dokumacılık eserleri dayanıksız tüketim mallarını sürükleyen kalemler oldu. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etti.