Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, CNN Türk canlı yayınında gündeme ait soruları yanıtladı.
İşsizliğin önlenmesi konusunda atılacak adımlara ait bilgi veren Elvan, tüm istihdam teşviklerini baştan aşağı gözden geçirdiklerini söyledi.
İSTİHDAM TEŞVİKLERİ
Elvan, bu kapsamda faal olan alanlardaki dayanakların daha da artırılacağını aktarırken, “Çok sayıda ve çok geniş yelpazede istihdam teşvikimiz var, bunları sadeleştireceğiz, aktif olanları ön plana çıkarıp bu alanda daha güçlü dayanak vereceğiz. İktisat Islahat Programı’mızda var, ek istihdama yönelik bir takviye sistemi getiriyoruz. Ek 5 kişi istihdam eden firmaya, 500 bin liralık kredi vereceğiz, KGF dayanaklı olacak. Bu istihdam ettiği 5 kişinin sigorta priminin personel ve patron ölçülerini faiz oranından düşüreceğiz. Diyelim ki faiz oranı 10 üniteyse, 3 ünitelik sigorta primi ödemişse, bu 3 ünitelik sigorta primini buradan düşeceğiz.” diye konuştu.
Elvan, mesleksel eğitim merkezlerinde çırak ve kalfaların eğitim gördüğünü, bunların fiyatlarını patronların ödediğini anımsattı. Bu merkezlerdeki gençlerin fiyatlarını hükümetin ödeyeceğini ve fiyat artışı sağlayacaklarını belirten Elvan, böylelikle orta kademedeki eleman açığını kıymetli ölçüde gidermiş olacaklarını bildirdi.
Elvan, yarı vakitli çalışanlara yönelik yeni bir düzenleme yapacaklarını da aktarırken, “Özellikle gençler, üniversite öğrencileri yarı vakitli çalışıyor. Yarı vakitli çalışanların yıllık izinlerinde fiyat ödenmesini sağlayacağız. Kıdem tazminatı hakkı kazanmaları tarafında düzenlemelerimiz olacak. Patron ve personellerle bunları konuşacağız. Bu düzenlemeyle yarı vakitli çalışanların oranında değerli yükselme olacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Bir öteki adım olarak da sektörel maharet haritaları oluşturacaklarını belirten Elvan, vilayetlere nazaran, hangi nitelikte, ne kadarlık orta ve teknik eleman olduğunu, hangi alanlarda açık olduğunu ortaya koyacaklarını söyledi. Elvan, bu haritaların sistemli olarak güncelleneceğine işaret ederek, “Bu da bizim faal işgücü programları üzerinden hangi vilayette hangi alanlara yoğunlaşmamız gerektiği konusunda önümüze yol haritası ortaya koyacak, patronlara de yol gösterici olacak.” tabirini kullandı.
“YATIRIMLARDA KESİNTİMİZ OLMAYACAK”
Bakan Elvan, bu yıl için bütçe açığı oranını yüzde 4,3’ten 3,5’e çektiklerini anımsatarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bütçe açığını 0,8 puan aşağı çeken bir önlem. Bunun 0,5 puanı gelirler tarafından, 0,3 puanı harcamalar tarafından olacak. Kovid-19’a yönelik harcamalarımız arttı, enflasyon nedeniyle memur ve emeklilere ekstra ödeme yaptık. Bunları bütçemizde öngörmemiştik. Buna karşın yüzde 3,5 amacına gerçek sağlıklı halde ilerliyoruz. Harcamalarda aktüeryal dengeyi güçlendirici, toplumsal güvenlik sistemine yönelik önlemlerimiz var. Tasarruf boyutu itibariyle kimi önlemlerimiz kelam konusu. Bunların her birini kalem kalem çıkardık, nerede ne kadarlık önlem uygulanacak, hepsini ortaya koyduk. Yatırım boyutu itibariyle kesintimiz olmayacak, cari harcamalar itibariyle kısıntılarımız olacak.”
Bankacılık kesiminin takipteki alacak oranının yüzde 3,8 üzere epey düşük bir oranda olduğuna dikkati çeken Elvan, “Bankacılık bölümümüzde rastgele bir sorun yok. Takipteki alacaklar ölçüsü 148 milyar lira, bu alacaklar için ayrılan karşılık 115 milyar lira. Oran olarak yüzde 78 oluyor. AB’de bu oran, yüzde 45 düzeyinde. Takipteki alacaklar için bankalarımız ziyadesiyle karşılık ayırmış durumda. Yakın izlemede olan krediler için de kâfi ölçüde karşılık ayrıldığını görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Elvan, bankaların, faal kalitesinin daha da uygunlaşması için kimi önlemleri olduğunu vurgulayarak, “Katma kıymeti yüksek eserler üreten, gelecek vadeden işletme varsa, lakin bir halde zora düşmüş olabilir, bankalara şunu söylüyoruz: Rehabilite edilebilecek bu cins firmaları ayakta tutabilecek operasyonel bir ünitenin olsun. Bu firmaların rehabilitasyonuna yönelik kesinlikle çalışma yapmalısın.” dedi.
Bankacılık dalında uygulanan ve haziran ayı sonunda müddeti dolacak salgın tedbirlerinin uzatılıp uzatılmayacağına yönelik soru üzerine ise Elvan, bu mevzuyu kesimle bir ortaya gelerek değerlendireceklerini söyledi.
KRİPTO PARA DÜZENLEMESİ
Bakan Elvan, kripto varlıklara yönelik ilginin Türkiye ve dünyada Kovid-19 süreciyle birlikte önemli oranda arttığına dikkati çekerken, tüm dünyanın bu hususta nasıl düzenlemeler yapılması gerektiği konusunda çalıştığını söyledi.
Bu mevzunun, kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanı konusunda alınacak tedbirler ile tüketicinin korunması konusu olmak üzere iki boyutu olduğunu aktaran Elvan, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde kara para ve terörizmin finansmanı konusunda çalışma yapan Mali Aksiyon Vazife Gücünün (FATF) bu platformlara yönelik önlem alınmasını istediğini bildirdi.
Elvan, bu platformların denetlenmesi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak gerekli çalışmaları yaptıklarını belirtirken, “Bizim de taslak bir çalışmamız var şu anda, bir kanun teklifi olacak muhtemelen. Arkadaşlarımız çalıştılar, biz gerekli tüm hazırlıklarımızı yaptık.” diye konuştu.
Merkez Bankasının da bu mevzudaki düzenleme yaptığını anımsatan Elvan, Mali Cürümleri Araştırma Konseyine (MASAK) da bu platformları denetleme yetkisi verdiklerini kaydetti. Elvan, bu yetki çerçevesinde bir rehber hazırladıklarını anlatırken, “Bu platformların uyması gereken kuralları belirledik. Uymadıkları halde nasıl bir yaptırımla, ne kadarlık bir cezayla karşı karşıya kalacaklarını ortaya koyduk. Bu platformlar kesinlikle alım satım süreçleri yapanların bilgilerini MASAK ile paylaşacak. MASAK’ın her türlü, bu platformlar üzerinde kontrol yetkisi var. Bu platformları, kuşkulu alım satım süreci yapan müşterilerini bildirmeleri ile yükümlü kıldık. 10 bin liranın üzerinde süreç yapanları MASAK’a bildirme mecburiliği getirdik.” dedi.
Bunların dışında da hususun SPK, BDDK ve Gelir Yönetimi Başkanlığı üzere kurumları ilgilendiren boyutları olduğuna işaret eden Elvan, şu bilgileri verdi:
“Bakan yardımcımız başkanlığında, iki aydır bu mevzu üzerine çalışıyoruz. Sonucunda biz bir taslak çalışması yaptık. Tam manasıyla olgunlaşmadığı için ayrıntıya girmek istemiyorum. Ancak kripto varlık çeşitlerinin tanımlanması, bu yasal düzenleme içerisinde birinci evvel yapmamız gereken şey. Bunun dışında kripto varlıkla ilgili platformların yükümlülükleri neler olacak? Bunların ortaya konması gerekiyor. Bu platformların uyması gereken unsurlar asıllar nelerdir? Bu platformların müşterilere karşı sorumlulukları ne olacak? Bunların ortaya konması gerekiyor. Arkadaşlarımız bu çalışmaların hepsini yaptılar, bu mevzuyu Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz, uygun görmesi halinde de bu noktada adımımızı atacağız. Gelir Yönetimi tarafında da bilhassa vergilendirme konusunda bir çalışma yürütüyoruz. Dünyadaki uygulamalar nelerdir, ne cins bir yapı var? Bunları yaparken ilgili taraflarla kesinlikle konuşulması gerekiyor ki, arkadaşlarımız konuşuyorlar. Bu alanların tamamı, tüm dünyada çalışılan alanlar.”
Bakan Elvan, bu bahiste çok süratli ilerlemenin hakikat olmadığını, temkinli olmak gerektiğini belirtirken, “Bizim ‘bu yasaklansın’ üzere bir yaklaşımımız muhakkak yok. Bu alanda alım satım yapan insanların da makus niyetli olduğunu düşünmüyoruz. Vatandaşlarımızın kesinlikle ihtiyatlı, dikkatli olması gerekiyor, kendilerini, ömürlerini, gelirlerini riske atabilecek bir teşebbüste bulunmamaları lazım.” tabirlerini kullandı.
ÖĞRETMEN ATAMALARI KONUSU
Öğretmen atamalarına yönelik bir soru üzerine de Elvan, şunları kaydetti:
“Biz 18 yıllık süreçte 665 bin öğretmen ataması gerçekleştirdik. Biz iktidara geldiğimizde 510 bin öğretmen vardı. Bu, küçümsenecek bir sayı değil. Bu sene için, öğretmenlerimize hürmetimiz sonsuz, elimizden geleni kesinlikle yapacağız. Bu yıl bütçemizde 20 bin öğretmen ataması programı var. Lakin olağan bu mevzuda Sayın Cumhurbaşkanımızın değerlendirmelerini alacağız. İnşallah bütçemizin biraz daha uygunlaşması halinde biz elbette öğretmenlerimize dayanak vermek, bu sayıyı daha da artırmak isteriz. Biz elimizden gelen çabayı göstereceğiz, onlar da sabırlı olsunlar. Öğretmenlerimiz için elimizden gelen her şeyi yapacağız, bundan emin olsunlar.” diye konuştu.