Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Tepesi’nde Türkiye ile İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan üçlü muhtıraya ait, “Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra esasen bu iş yürümez. İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen misyonları yerine getirmesi lazım.” dedi.
Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi’nin yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Ukrayna’nın hububat ihracatı için bir planınız olduğunu söylediniz. Bu plan nasıl işe yarayacak, bu plana Sayın Putin’in tepkisi nedir?” biçimindeki soru üzerine Erdoğan, hem Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin hem de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile bu hafta sonu yahut hafta başında telefon diplomasisini sürdürmeye çaba edeceklerini bildirdi.
Erdoğan, “Zaten başlamış olan bir yol haritamız var. Kendileriyle görüşmek suretiyle bir an evvel bu koridoru işletmeye çalışacağız. Bizim bölgede 20 kadar gemimiz var, bu gemilerle de bu eserlerin tahliyesini ve ‘re-export’ vasıtasıyla üçüncü ülkelere de naklini sağlamaya uğraş edeceğiz.” diye konuştu.
Biden’ın Türkiye’ye F-16 satışıyla ilgili açıklamaları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Lideri Joe Biden’ın Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarını satmaları gerektiğine ve bunun için ABD Kongresinden onay alabileceklerine yönelik açıklamaları anımsatılarak, “Bu satışın onaylanacağından emin misiniz? Rastgele bir takvim belirtildi mi size?” sorusuna karşılık, Kongre’de Demokratlarla birlikte Cumhuriyetçilerin de bulunduğuna işaret etti.
Geçen hafta Türkiye’den geniş bir grubun ABD’ye giderek, Cumhuriyetçiler ve Demokratlarla görüştüğünü aktaran Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sayın Biden’la dün akşam yaptığımız görüşmeden sonra heyetlerimizi gerekirse yeniden göndereceğiz. Orada Cumhuriyetçilerle de görüşmeler yapmak suretiyle, onların da bu husustaki dayanağını almamız halinde inanıyorum ki Sayın Biden’ın bu husustaki samimi çabaları önemli bir takviye bulacaktır. Onun için de gecikmeden çabucak bir heyeti ayrıyeten Amerika’ya göndereceğim.”
“Önce İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen misyonları yerine getirmeleri lazım”
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatları kapsamında imzalanan üçlü muhtıranın uygulamasının nasıl olacağı, iki ülkenin Türkiye’nin atmasını istediği adımları yerine getirmemesi durumunda nasıl bir yol izleneceği sorulan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra zati bu iş yürümez. Evvel İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen misyonları yerine getirmeleri lazım ki bu aslında metin içerisinde yer alıyor. Onların bu misyonlarını yerine getirmeleri halinde biz de bunu parlamentomuza göndeririz. Ancak bunlar şayet yerine getirilmezse bunun parlamentomuza gönderilmesi de kelam konusu değil.
Biliyorsunuz Makedonya 11 artı 9, 20 yılda NATO’ya girebildi. Bu iş o denli süreci çok çabuk işleyen, ‘ben istedim oldu’ süreci değildir. İsveç de Finlandiya da bunu biliyor ve bunun şuuru içerisinde de öncelikle natürel PKK/YPG/PYD, FETÖ terör örgütlerinin silinip atılması lazım. Bunlarla ilgili de yasal düzenlemeleri bir an evvel bitirmeleri lazım.”
“Siyaseti istikrar siyasetleri üzerinden yürütmek istiyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine yönelik Putin’in “gerginlik yaratacak” tarafındaki açıklamaları, ABD Lideri Biden ile İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın da Rusya aleyhindeki sözlerinin anımsatılması ve Türkiye’nin bu noktadaki pozisyonuna ait değerlendirmesinin sorulması üzerine, “Bizim Rusya’yla ikili münasebetlerimiz var lakin bunun yanında Ukrayna’yla da ikili bağlantılarımız var. Hasebiyle biz siyaseti istikrar siyasetleri üzerinden yürütmek istiyoruz, hengame siyasetleri üzerinden değil.” diye konuştu.
Türkiye’nin doğal gazının yüzde 40’tan fazlasının Rusya’dan temin edildiğine, Akkuyu’daki nükleer güç santralinin Rusya ile birlikte yapıldığına dikkati çeken Erdoğan, bunların büyük değer arz ettiğinin ve bir kenara konulamayacağının altını çizdi.
Erdoğan, “Dolayısıyla süreci takip edeceğiz ve bu süreç içerisinde siyasetin ‘kazan-kazan’ temeline nazaran şekillendiğini ele aldığımız vakit sıkıntı kalmaz.” değerlendirmesinde bulundu.
“Putin’le, Zelenskiy’le görüşmelerimi devam ettiriyorum, sonuç alacağımıza inanıyorum”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İngilliz bir basın mensubunun “Ukrayna savaşına diplomatik bir tahlil bulma konusunda hala emek sarf eden çok sayıda önderden bir tanesisiniz. Sayın Johnson ve Biden’a baktığımız vakit daima Ukrayna’ya daha fazla silah sağlamaktan bahsediyorlar. ABD ve Birleşik Krallığın seçmiş olduğu yolun savaşı uzatacak çok agresif bir yol olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusu üzerine, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır. Boris (Johnson) benim çok sevdiğim bir dostum, arkadaşımdır. Onun bakışı öyledir, benim bakışım da bu haldedir. Ancak dediğim üzere burada istikrar siyasetinin, diplomasiyi koşullarına nazaran uygun işletmenin çok daha yararlı olacağına inanıyorum. ‘Win-win’ buna nazaran adım atarsak, buradan çok daha iyi kararlar çıkabilir. Bunun için de ağır bir formda Sayın Putin’le, Sayın Zelenskiy’le görüşmelerimi devam ettiriyorum. Haftada bir, 10 günde bir kendileriyle telefon görüşmelerim oluyor. Bunlardan da sonuç alacağımıza inanıyorum.”
Yunanistan’a “adaları silahlandıramazsınız” tepkisi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nda Yunanistan’ın gayri askeri statüdeki adaları silahlandırmasına ait mevzunun gündeme gelip gelmediği, Biden’la görüşmelerinde ise ABD’nin Yunanistan’da yeni üsler açmasına ait mevzunun ele alınıp alınmadığının sorulmasına karşılık, Yunanistan’ın son periyottaki tavırlarının siyaset anlayışlarına asla uymadığını vurguladı.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’e İstanbul’da verdiği yemekten sonra ikili alakalara ehemmiyet verilmesi, üçüncü bireylerin ortaya sokulmaması noktasında teklifte bulunduğunu lisana getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Buna karşın ABD’de Cumhuriyet Senatosu’nda yaptığı konuşmayla bizim bu mutabakatımızı 2-3 hafta sonra maalesef büsbütün aksine dönüştürdü. Yalnızca onunla da kalmadı, Davos’ta birebirini yaptı. Onunla da kalmadı adalar, adacıklara özel ziyaretler yaparak, ziyaretlerinde silahlandırmalara gitmek üzere bir çabanın içine girdi. Bu adalar, adacıklar gerek Lozan gerek Paris Mutabakatı’na nazaran aksi bir olaydır. Yani oraları silahlandıramazsınız.
Bir de ABD’nin burada üs kurma olayları… Bu sorulduğu vakit alınan yanıt şu; Rusya’ya karşı. Doğal benim halkım bunları pek yutmuyor. Niçin? Neden? Adama sorarlar yani niye? Zira biz barışın hâkim olduğu bir dünyayı şayet tesis edeceksek, kuracaksak o vakit bu adımlar niye atılıyor? Buna natürel ki olumlu bakmıyoruz, bunu da yaptığımız ikili görüşmelerde başkanlara söyledik.”
(Sürecek)