Bir aydan uzun sürdü lakin Çin’in Şanghay kentinin yöneticileri artık kentteki Covid salgınının neredeyse denetim alındığını düşünüyor.
Bu yüzden büyük bir paklık talimatı verdiler. Bir insan ordusu binlerce apartmanı ve meskun mahalleri virüsü bitirmek maksadıyla dezenfekte ediyor.
Çin’in finans başşehri daha sonra kapanmadan çıkacak fakat bu evre kademe, hassas, ihtiyatlı bir formda olacak.
Omicron‘a karşı amansız “savaş” geride yaralı bir kent bıraktı. Testi olumlu çıkan ve yaşları 100’ü bulan beşerler karantina merkezlerine götürüldü. Bunun çok az istisnası vardı.
Kapalı kaldığım beş hafta boyunca, yaşadığım apartmanın kapısından ileri gidemedim. En makûs etkilenenler de Şanghay’ın savunmasız insanları oldu.
Wu isimli bir erkek, gördüklerini, Çin dışında TikTok diye bilinen Douyin’de paylaştı. “Şu anda kâfi tıbbi materyalimiz yok, hastalar olağan günlerdeki üzere hastanelerde tedavi edilemiyor” diyor.
Bir noktada hastalanan 85 yaşındaki bir bayanı görmüş. Acil müdahaleyle hayata döndürülmüş.
Testi olumlu çıktıktan sonra götürülen 90 yaşındaki bir bayanın ailesinden fecî kıssalar duyduk. Yetkililer bayanın bir karantina merkezine götürülmesinde ısrar etti.
İsminin açıklanmasını istemeyen aile, bayanın tek başına yemek yiyememesinden ve tuvalete gidememesinden kaygılıydı. 90’lı yaşlarındaki yatalak kocasına ise konutta kalma müsaadesi verilmişti.
Başkaları bu büyük Covid-19 dalgasının başlarında hasta olanların hastanelerde karşılaştığı şiddetli şartlardan bahsetti. Geçen ay Donghai Yaşlı Bakım Hastanesi’nde Covid testi olumlu çıktıktan sonra ölen hastaların haberini yapmıştık. Bu olay kentteki resmi meyyit sayısı hâlâ sıfırken yaşanmıştı.
Bir adam öbür beş şahısla oda paylaşan 90 yaşındaki kız kardeşinin öldüğünü anlattı. Daha sonra tekrar bizimle temas kurup, odadaki öbür dört kişinin de hayatını kaybettiğini bildirdi.
Bir hastabakıcının “yoğun bakımlarda çok insan öldü lakin tam sayıyı bilemiyoruz” dediği telefon iletilerini gördük.
Şu anda, 4 Mayıs itibariyle resmi meyyit sayısı 491. Neredeyse hepsi aşısız yaşlılar. Şanghay’daki 60 yaş üstündekilerin yalnızca yüzde 38’i üç aşılı tam muhafazaya sahip.
Birtakım bölgeler, kapanmanın birinci ayında bu oranı artırmak için harekete geçeceklerini açıkladı.
Çinli başkanlarsa “sıfır Covid” siyasetini uygulamanın hâlâ hakikat olduğunda ısrarlı. Çin önderi Şi Jinping, siyasetin değişmeyeceğini net bir formda söyledi. “Israrın zafer getireceğine” inanıyor.
Bu artık, Çin’in koronavirüsle uğraş prosedürü için bir imtihan olacak. Tıpkı vakitte Şi’nin güvenilirliği için de.
Lakin uğraşın lisanı değişti. Devlet denetimindeki medyada kapanma “statik yönetim” diye tanımlanırken, hükümet amacını “toplumsal sıfır” olarak değiştirmeye zorlandı. Bu, denetim altındaki karantina bölgeleri dışında yeni müspet olayların görülmemesi manasına geliyor.
Bu maksat yakın. Kayda geçen yeni hadiseler azalıyor ancak yeniden de “sıfır”dan hâlâ çok uzakta.
Tedbirler vakit zaman sert bir halde uygulandı.
Kimi beşerler konutlarına hapsedilirken kimileri zorla çıkartıldı. Benimki de dahil topluluklar pürüzlerle ayrıldı. Kentin birçok yerinde yeşil bariyerler belirdi.
Tedbirlere karşı çıkılmasına ya da eksikliklere odaklanılmasına pek müsaade edilmiyor.
Bir adam yalnızca telefonuyla çekim yapan birine alışveriş torbasını gösterdiği için polis tarafından sorgulandı. Üzerindeki mühürden anlaşıldığı kadarıyla torbadaki domuz eti, komşu bir bölgeden bağışlanmıştı. Bu kural ihlali, besin tedariği sıkıntılarını gözler önüne seriyor.
Birkaç gün evvel Şanghay’ın kimi kısımlarındaki küçük ölçekli aksiyonlar süratle kınandı. Kimi yerlerde tencerelere vurarak protesto edenler olmuştu. Yetkililer bunların “dış güçlerden” etkilendiğini söyledi.
Lakin Çin’in bir modülü taktik değiştirdi.
Hong Kong’ta sert kısıtlamalar vardı. Bir devir dünyanın geri kalanına kapanmıştı, lakin Hong Kong’un kendisinde kapanma tedbirleri yoktu. Daha sonra Omicron dalgası yaşandı.
Hong Kong’ta o periyot dünyanın en yüksek haftalık mevt oranları kayda geçmişti.
Hong Kong Üniversitesi’nden Profesör Ben Cowling, nüfusun yüzde 60’ının etkilendiğini varsayım ettiğini ve şu anda BA2 varyantına karşı sürü bağışıklığı oluştuğunu söyledi.
Cowling ayrıyeten yeni varyant dalgalarından telaşlı olduğunu belirtse de, kentin daha yeni geçirdiği salgından sonra “Büyük bir tesiri olacağını düşünmüyorum” diyor ve ekliyor:
“Şanghay’daki tasam, bunun daha ne kadar devam edebileceği.”
Profesör kayıtlara geçen olay sayısının “yavaşça düşeceğini” söylüyor lakin “Bir Omicron salgını daha olursa, tüm bunlar bir ay, iki ay ya da üç ay içinde tekrar yaşanabilir” diye konuşuyor.
Sürü bağışıklığı ya da “Covid ile birlikte yaşamak” başlıkları Çin ana karasında tartışılmıyor. Çin başkanı Şi’nin “son mücadelesini” kazanmak üzerine odaklanılmış halde.
Bu, Çin’in 2020 yazında resmen zafer ilan ettiği virüse karşı bir uğraş.
Lakin Şi, Ekim ayında üçüncü defa vazifeye getirilmeyi umduğu Komünist Parti Kongresi yaklaşırken, çabayı kazanmaya kararlı.
Başşehir Pekin, virüsün yayılmasını durdurmaya çalışıyor ve birçok kent sakini tekrar tekrar test ediliyor.
Başşehri virüse karşı savunmak, Komünist Parti açısından çok kıymetli.
Neredeyse iki yıldır Çin’in birçoklarında virüs görülmedi ve durum hâlâ bu türlü.
Lakin Omicron tehdidiyle birlikte telaşlar yine arttı. Hâlâ global büyüme ve tedarik zincirleri açısından kritik ehemmiyette olan ve zati kırılgan bir halde olan iktisat giderek büyük bir baskı altına giriyor.
“Sıfır Covid” için kapanmaları yasal göstermek giderek daha sıkıntı bir hale gelebilir.