Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Mars‘taki kaya ve topraklardan alınan örnekleri detaylı bir formda test etmek için Dünya’ya getirilmesi hedefiyle birlikte çalışıyor. İki kuruluş, geçen Şubat ayında Kızıl Gezegen’e inen Perseverance gezgini tarafından toplanan örnekleri almak için 2026’da bir kara aracı fırlatmayı planlıyor. Münasebetiyle, potansiyel olarak içinde yaşayan mikroorganizmaların bulunabileceği toprakla yakın bir gelecekte Dünya’ya ulaşmış olacak.
GETİRİLMELERİ BÜYÜK RİSK
NASA’nın açıklamasına nazaran Mars’ın bozulmamış örneklerini Dünya’ya geri döndürmek, kuşaklardır bilim insanlarının en büyük hayallerinden bir oldu. Lakin, Mars’tan alınan örneklerin, Dünya için hayli büyük riskler taşıdığını sav eden bir küme bilim insanı tarafından kurulan Milletlerarası Mars Numune Dönüşüne Karşı Komite’de (ICAMSR) yer alan Dr. Gilbert Levin bu mevzuda pek istekli değil.
DÜNYA MARS MİKROORGANİZMALARINA KARŞI SAVUNMASIZ
NASA’nın 1975’ten 1983’e kadar süren Viking programında mühendis olarak çalışan Levin, Daily Star’a verdiği demeçte Kızıl Gezegen’de yer alan mikroorganizmaların, Dünya’nın savunmasız olduğu yıkıcı bir Mars vebası pandemisine neden olabileceğini öne sürdü.
“LABAROTAVURDAN KAÇMA İHTİMALİ YÜKSEK”
Levin, “Numuneler inançlı kaplar içinde Dünya’ya getirilse bile, bir kısmının kabın açılacağı laboratuvardan kaçma ihtimalinin yüksek olabileceğinden endişeleniyorum” tabirlerini kullandı.
“BİYOLOJİK AÇIDAN KARMAKARIŞIK BİR DURUMDA”
Öbür taraftan ICAMSR’den bilim insanları, gökbilimci Carl Sagan’ın 1973 yılında yayımlanan Kozmik İrtibat isimli yapıtına atıftabulunarak emsal bir ikaz lisana getirdi:
“Mars biyolojik açıdan karmaşık bir ortama sahip. Buradan elde edilen örnekler Dünya’daki karasal ortama nakledilirse, muazzam biyolojik hasara yol açabilecek patojenler ve organizmalar meydana gelebilir.”
Öte yandan, ICAMSR Yöneticisi Barry DiGregorio, Mars’tan toplanan örnekleri inançlı bir halde getirmenin yolunun Dünya’dan evvel Ay Geçidi Uzay İstasyonu’nda bekletmek olacağını söyledi. Böylelikle, Mars salgınlarına karşı bağışıklığı olmayan Dünyalılara enfeksiyon salınma riski olamadan numuneler üzerinde çalışılabilir.
“NUMUNELER MARS YÖRÜNGESİNDE BIRAKILABİLİR”
DiGregorio, “Dünya’nın biyosferinin yüzde 100 korunmasını garanti etmenin tek yolu budur” dedi. Bununla birlikte ESA, numuneleri Dünya’daki laboratuvarlara çabucak getirmenin acil bir gerekliliği olmadığını belirterek son raporlarından birinde “Alınan örnekleri kararlı bir Mars yörüngesinde bırakmak mümkün olan birkaç alternatif stratejiden biridir” açıklamasını yaptı.
SON TEKNOLOJİ ARAÇLAR MARS’A TAŞINAMIYOR
Lakin, sadece Dünya üzerindeki laboratuvarlar, Mars’ın jeolojisi ve tarihi hakkında sonuçlara varmaya müsaade verecek gerekli tüm testleri yürütmek için gelişmiş ekipmana sahip. NASA’nın gezegen bilimi yöneticisi Lori Glaze, “Şu anda Mars’a taşıyamayacağımız son teknoloji laboratuvar araçlarıyla çalışıyoruz. Bu yüzden Mars’tan alınan örnekleri tahminen onlarca yıl boyunca inceleyerek yeni bilgiler edinmeyi hedefliyoruz” dedi.