Uzman Ruhsal Danışman Süleyman Kahraman, toplumsal marifet eğitimlerinin her yaşta alınabileceğini söyleyerek bu eğitimlerin çocuk ve ergenlerde neden başarısız olduğuna yönelik açıklamalarda bulundu.
Toplumsal maharetlerin, sağlıklı bir bireyde olması gereken bir kadro değerli davranışları ve hünerleri içerdiğini söz eden Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Kahraman, “Genel olarak bireylerin toplumsal etkileşimleri sırasındaki gözlemlenebilen ve bağlarını yürütmesini sağlayan davranışlarından bahsetmekteyiz. Bunlara örnek olarak toplumsal alaka başlatma, dinleme, hisleri tabir edebilme, başarısız olunan bir durumla başa çıkma, yönergelere uyma, girişken olma, saldırgan davranışları denetim etme, alay edilme üzere sıkıntı durumlarla başa çıkabilme karşı cinsle bağları geliştirme, paylaşma, kümede sorumluluk alma üzere davranışları verebiliriz. Bu hünerler hakkında çeşitli sınıflandırmalar yapılsa da sıklıkla kelamsız irtibat, toplumsal teşebbüs, toplumsal karşılıklılık ve toplumsal biliş olarak gruplandırıldığını görürüz. Bu hünerler çocuklar ve ergenler başta olmak üzere her yaştan bireyin öbür beşerlerle bağlarında kritik kıymete sahiptir” dedi.
“İFADE VE İRTİBATTA ZAHMET ÇEKEBİLİRLER”
Toplumsal marifet eksikliği olan bireylerin günlük hayatlarında çeşitli zorluklar yaşadıklarını söyleyen Kahraman, sözel olmayan irtibat sıkıntıları olanların, oburlarının sözel olmayan ipuçlarını okumakta ve anlamakta yahut yüz sözleri, jestler ve vücut lisanlarıyla fikirlerini, hislerini ve niyetlerini açıkça tabir etmekte zahmet çekebildiklerini belirtti.
Toplumsal teşebbüs zahmeti çekenlerin, toplumsal etkileşimlerle ilgili endişe, telaş yahut ilgisizlik nedeniyle diğerleriyle etkileşime girmekte zorlanabildiği konusunda uyaran Kahraman şu tabirleri kullandı:
“Sık sık etkileşim de başlatabilirler lakin başlangıçları ekseriyetle yanlış zamanlıdır yahut yanlış tasarlanmışlardır. Toplumsal karşılıklılık zahmeti çekenler, tek taraflı etkileşimlerde bulunabilirler; bu etkileşimlerde ya bütün konuşmayı yaparlar ya da oburlarının davranışlarına karşılık veremezler ve diğerleriyle sohbetlere dayanamazlar. Son olarak, toplumsal bilişsel zahmetleri olanlar, toplumsal normları, gelenekleri ve pahaları bilme ve manaya, bakış açısı alma (empati) yahut toplumsal durumlarda öz farkındalık konusunda sorun yaşayabilir. Çocuk ve ergenlerin de bunlar üzere çeşitli toplumsal marifet eksikliği yaşamalarının onların hayatlarını nasıl zorlaştırabileceğini iddia etmek sıkıntı değil. Çocuk ve ergenlerin bu maharetlere hayli muhtaçlığı vardır zira daha güzel toplumsal marifetlere sahip çocuklar, akranları tarafından daha âlâ kabul görme, daha âlâ başa çıkma marifetlerine sahip olma ve daha düzgün okul ve toplumsal ahenk sağlama eğilimindedir.”
“SOSYAL MARİFET EĞİTİMİ HER YAŞTA ALINABİLİR”
Kahraman, toplumsal marifetlerin edinilmediğini, bunların öğrenilmelerinin gerektiğini söz ederek, çocukların bu marifetleri yanlışsız halde kazanabilmesi konusunda uyardı:
“Çoğumuz bu cins maharetleri örtük olarak edinebiliyor olsak da, çocukların bunlar hakkında ne yapacakları ve ne vakit yapacakları açıkça öğretilmeleri gerekir. Bu nedenle, toplumsal marifetlerini değiştirmek ve onlara toplumsal olarak uzman yetişkinler olmaları için muhtaçlık duydukları bilgi ve hünerleri vermek için bilhassa bu maharetlerde sorun yaşayan çocuklarla çeşitli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar toplumsal maharet eğitimi olarak bilinmektedir.”
Toplumsal marifet eğitiminin, her yaştan birey için toplumsal etkileşimlerini güçlendirmek ve öz kontrollerini geliştirmek için kullanılan ruhsal ve eğitsel bir müdahale olduğunun altını çizen Kahraman, “Bu çeşit eğitimler çeşitli toplumsal durumlarda tesirli olmak için yetişkinlerin, ergenlerin ve çocukların itimat geliştirmelerine yardımcı olur. Toplumsal maharet eğitimi yoluyla, bireyler toplumsal etkileşimde kullandıkları göz teması, el sıkışma ile selamlama, gülümseme, sırayla konuşma yahut konuşma başlatma üzere davranışlarını, bir durumun toplumsal bağlamını kıymetlendirme, öteki insanların kelamlı ve kelamlı olmayan davranışlarını gözlemleme üzere toplumsal bilişlerini geliştirebilirler” tabirlerini kullandı.
“EVDEKİ MESELELER TOPLUMSAL MARİFETLERİ ETKİLEYEBİLİR”
Çocuk ve ergenlere uygulanan toplumsal marifet eğitimlerinin çocuğun gereksinimleriyle örtüşmesi gerektiğini tabir eden Kahraman, toplumsal marifet müdahale eğitim programlarının tipik olarak tüm amaç bireylere birebir toplumsal hünerleri öğrettiğini söyledi. Buna nomotetik yaklaşım dendiğini söz eden Kahraman, “Bu yaklaşım eğitime katılan çocukların gereksinimlerinin tıpkı olduğunu ve herkesin birebir formda eğitim verilmesi gerektiğini varsayar. Lakin genelde durum bu türlü değildir. Her çocuk ve ergenin kendine has özellikleri, muhtaçlıkları ve meseleleri vardır. Bu yüzden toplumsal maharet eğitimlerinin daha kişiselleştirilmiş olması gerekir. Bu da idiografik yaklaşımdır. Bir başka tabirle toptancı değil de kişisel olarak müdahaledir. Toplumsal maharet eğitimlerinin birçok toptan müdahale anlayışında olduğu için kişisel muhtaçlıkları karşılamada yetersiz kalabilmektedir” dedi.
Öbür bir başarısızlığın ise toplumsal maharet eğitimlerinin yapay bir ortamda gerçekleşmesinden kaynaklı olduğunu vurgulayan Süleyman Kahraman, “Çocuk ve ergenlerin doğal etraflarında yaşadıkları tecrübeleri ve zorlukları toplumsal marifet eğitimlerinin yapmacık ortamlarında temsil etmek ve bunlarla ilgili baş etme maharet öğretmek kolay bir durum değildir” tabirlerini kullandı.
Kahraman, toplumsal maharet eğitimlerinde mühlet kısıtlamasının da başarısızlık için öteki bir sebep olabileceği söyleyerek şu tabirleri kullandı:
“Genelde bu tıp eğitimler 6-8 oturum ortası 45-90 dakika olarak uygulanır. Bu mühletler gerek duyulan hünerlerin öğrenilmesi, geliştirilmesi pratiğinin yapılması, çocuklara geri bildirim verilmesi ve çocukların gelişimlerinin takip edilmesi için kâfi değildir.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı