Avrupa Birliği (AB) ile varılan Brexit mutabakatı gereği Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık’ın geri kalanı ortasında ticarete sınırlama getiren düzenlemeye karşı 29 Mart’ta başlayan olaylar sürüyor.
BİRLİK YANLILARI TEKRAR SOKAĞA İNDİ
İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in eşi Prens Philip’in vefatının akabinde yapılan davetleri dinlemeyen birlik yanlıları bir defa daha sokağa çıktı.
ARACI ATEŞE VERDİLER
Olaylar sırasında göstericiler ateş yakarak yolları kapattı. Polise molotofkokteyli ve taşlarla saldıran birlik yanlıları bir aracı ateşe verdi.
Polisin birden fazla sefer geri çekilmek zorunda kaldığı görüldü.
OLAYLARIN SEBEBİ
Birlik yanlıları, Brexit mutabakatının bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü’ne karşı çıkıyor. Protokol, Birleşik Krallık’ın modülü olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Birlik yanlıları, Kuzey İrlanda Protokolü’nün ticarete ziyan verdiğini ve Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’taki pozisyonunu tehdit ettiğini savunuyor.
Ayrıyeten ayrılıkçı Sinn Fein partisi üyeleri ve yetkililerinin eski bir IRA istihbarat şefinin geçen haziran ayındaki cenaze merasimi sırasında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) yasaklarını ihlal etmesi ve polisin müdahalede bulunmaması da öbür bir sebep olarak öne çıkıyor.
İRLANDA SORUNU
İngiliz imparatorluğunun birinci sömürgesi İrlanda adasından İngiltere’nin elinde kalan kısmı teşkil eden Kuzey İrlanda, 1960’lı yıllardan 1998’e kadar Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan ve “Sorunlar” diye anılan yıllarda terör olaylarında 3 bin 500 civarında kişi hayatını kaybetmişti.
Ada fakat 1998’de imzalanan Güzel Cuma Mutabakatı ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda’da çatışan tarafların iştirakine dayalı bir bölgesel idare kurulması üzerinde anlaşılmıştı.
Belfast Mutabakatı olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda’da bugün yürürlükte olan bölgesel idarenin temelini oluşturuyor.
Barış mutabakatının üzerinden geçen 20 yılı aşkın müddete rağmen, bölge halkı ortasında itimat tam olarak tesis edilebilmiş değil.
