Hıdırellez ya da Hıdrellez bayramı, Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu’da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Her yıl bahar mevsiminde yeşilliklerin canlandığı Mayıs ayı başında kutlanır.
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak isimlendirilen Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür.
Bu bayramda ahali ateş yakarak ve üstünden atlayarak bir mal varlığı bulacaklarını düşünür, girecekleri bir konuta sahip olmayı umar ve bu bayramda birtakım adetler ile daha birçok niyetin gerçekleşmesini beklemektedir.
Vatandaşlar ise bu yıl Ramazan ayına denk gelen Hıdırellez’e dair merak edilenleri araştırıyor. Hıdrellez’de dilek dilemek günah mı, caiz mi sorusu en çok araştırılanlar ortasında yer alıyor.
Pekala Hıdırellez’de dilek dilemek günah mı, caiz mi? Hıdırellez’de bir kağıda dileğini yazarak gül ağacına asmak günah mı, şirke girer mi?
HIDIRELLEZ’DE DİLEK DİLEMEK GÜNAH MI, CAİZ Mİ?
Hızır ve İlyâs isimlerinin halk ağzında aldığı formdan ibaret olan hıdrellez, kökü İslâm öncesi eski Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu yaz bayramlarına dayanan, Hızır veya Hızır ve İlyâs kavramları etrafında dinî bir muhtevaya bürünmüş halk bayramının ismidir.
Bu bayram, merkezini bilhassa Anadolu ve Balkanlar’ın, Kırım, Irak ve Suriye’nin teşkil ettiği Batı Türkleri ortasında, bugün kullanılmakta olan Gregoryen takvimine nazaran 6 Mayıs günü kutlanmaktadır.
Bugüne ilişkin ateş yakılıp üzerinden atlanılması, oyuncak meskenler yapıp gerçeğine kavuşulacağının düşünülmesi.. üzere âdetler halkın düzgünlük temennilerinden ibaret dileklerden sayılırlar. Mutlaklık arz eden gerçekler olarak kabul edilmezler ve bu stil uygulamalar İslami değildir.
Hıdrellez merasimlerinin icrası ve bu esnada yeşillik ve su kavramlarıyla ilgili birtakım uygulamalar, bu halk bayramının putperest köklerini çok daha bariz bir formda ortaya koymaktadır.
Hakikaten İslâm âlimleri bu durumun farkına vararak bu hususta yasaklayıcı fetvalar bile vermişlerdir. Osmanlı Devleti’nde de hıdrellez kutlamalarının dinî açıdan sakıncalı olup olmadığının tartışıldığı, XVI. yüzyılda Şeyhülislâm Ebüssuûd Efendi’nin fetvalarından anlaşılmaktadır.
Ebüssuûd Efendi, bu türlü bir günün kutsallığına inanmamak koşuluyla yalnızca eğlenmenin, yiyip içmenin sakıncalı olmadığını söylemektedir (Düzdağ, s. 117).
Mouradgea d’Ohsson da hıdrellez merasimlerinin Osmanlılar periyodunda çok yaygın biçimde kutlandığını belirterek bunun vazgeçilmez bir gelenek halini aldığını söz etmiştir (Tableau général, I, 187-188).
Hıdırellez’de dilek dilerken Allah’tan değil de diğer birine yahut bir şeye dilekte bulunmak şirke girer. Bu nedenle dilek dilerken Allah’a dua ediyor üzere olması kıymetlidir. Birebir şekide Hıdırellez’de de gül ağacına asılan dilek kağıtlarının bir manası yoktur. O günden yahut gül ağacından medet ummak hakikat değildir. Dinimiz bu üzere batıl inançları yasaklamıştır.
Dinimizde dilekler sadece Aziz Allah’tan dilenir. Zira dileğimizi yerine getirebilecek yegane kudret sahibi olan Ulu Allah’tır.
De ki: ”Allah’ım sen mülkün sahibi, sen dilediğine mülkü verirsin, dilediğinden mülkü alırsın, dilediğini yükseltirsin, dilediğini alçaltırsın. Düzgünlük senin elindedir, sen her şeye kadirsin.” (Âli İmran, 3/26)
İSLAMDA HIZIR VE İLYAS
Hızır (a.s) Kur’ân-ı Kerîm’in Kehf müddetinde “Kullarımdan birisi…” biçiminde sabit olmuştur. Veli olduğunu dahi kabul etsek, “İkinci Tabaka-i Hayatta bulunmaktadır. Bu mertebede tıpkı anda çok yerde bulunmak mümkündür.”
İlyas (a.s) İsrailoğulları Peygamberlerinden olup Kur’ân-ı Kerîm’de ismi geçen ve Tevrat’ta “Elia” diye zikrolunan Peygamberdir. M.Ö. IX. asırda yaşadığı ve daha sonra vaktin hükümdarları ile çok uğraş ettiği, birçok vakit mağaralarda yaşadığı kaydedilmektedir.
Hz. İlyas (a.s) yada “İlyasîn” halinde ismi zikredilen (es-Sâffât, 37/130). Peygamberliği bildirilen “Hiç Kuşku yok ki İlyas gönderilen Peygamberlerdendir” (es-Sâffât, 37/123), biçiminde hitab edilen İlyas (a.s.) İsrailoğullarına Allah’ın elçisi olarak gittiğinde onlar “Ba’l” isminde dört cepheli put’a tapıyorlardı.
Hz. İlyas’ın bütün uğraşlarına karşın İsrailoğulları bu puta tapınmaktan vazgeçmemiş Hz. İlyas’ın Peygamberliğini yalanlayarak (es-Saffât, 37/ 124) onu ülkeleri olan Ba’lbak’ten çıkarmışlardı. Ama Allah’ın gazabı bunların üzerine geldiğinde pişman olmuşlar ve İlyas (a.s)’ı geri çağırmışlardı. Lakin tekrar nankörlük etmişler, bunun üzerine İlyas (a.s) oradan uzaklaşmıştır.
İlyas (a.s)’ın İsrailoğullarından ayrılması Hızır (a.s) ile buluşması gerçekleşti. Bu buluşma “Hızır İlyas” iken sonradan Hıdrellez biçiminde değiştirilmiştir.
