Erzurum’un Şenkaya ilçesindeki Penek köyünde bulunan Bana Katedrali, ana yol üzerindeki yüksek bir zirveden kendini gösteriyor.
İki manastır olarak inşa edilen yapının birincisi Penek’in 500 metre kuzeydoğusunda yer alırken öteki manastır ise 1 kilometre uzaklıktaki Güzel köyündeki bir mağara üzerine bulunuyor.
Bölge halkı göz kamaştıran tarihi Bana Katedrali’nin restorasyonun yaptırılarak turizme kazandırılmasını istiyor.
“RESTORE EDİLEREK TURİZME KAZANDIRILMAYI BEKLİYOR”
Katedralin etrafında tabiat yürüyüşü yapmayı sevdiğini söyleyen Fen Bilgisi öğretmeni Emre Kızıltan, “Bu bölgede yürüyüş yapan tabiat severlerden birisiyim. Burası Anadolu’da ayakta kalan yapılardan birisi. Bana Katedrali, Penek kalesi olarak da biliniyor. Bölgede uzun müddet karar sürmüş Gürcü krallığı tarafından yapılmıştır. Bölge Osmanlıların hakimiyetine geçtikten sonra Rus savaşı nedeniyle bir periyot Osmanlıların kalesi olarak kullanılmış. Savaş ve sonraki tesirlerle büyük ölçüde yıkılmıştır. Son devirde popülerliğini artırmış. Yapı gelen Gürcü turistlerin dini nikah merasimlerine şahitlik ediyor. Restore edilerek ülke turizmine kazandırılmayı bekliyor.” diye konuştu.
Birinci kez Bana Katedraline geldiğini söyleyen Oltulu Esnaf Fırat Aydın da, “Burada yaşıyorum fakat birinci kez Penek Kalesine geldim. Bu hoş tarihi yapıtı yerinde görme imkanı buldum. Çok tahrip olmuş, tamirat yapılarak turizme kazandırılmasını istiyoruz.” dedi.
BANA KATEDRALİ
Bana Katedrali’nin Rus mimar Anatoly Kalgin tarafından yapılan varsayımsal rekonstrüksiyon çizimi, 1907 Manastırın ana kilisesi Bana Kilisesi ya da Bana Katedrali, genel kabule nazaran 7. yüzyılda inşa edilmiş bir yapı. 11. Yüzyıla ilişkin bir kaynağa nazaran katedral 881-923 ortasında Gürcü hükümdarı IV. Adarnase tarafından, kubbeli, tetrakonkhos bir yapı olarak yine inşa edildi.
Bu tarihten itibaren Gürcü Bagrationi hanedanı tarafından Osmanlı periyoduna kadar kraliyet katedrali olarak kullanıldı. 16. yüzyılda bölgeyi ele geçiren Osmanlılar bu eski katedrali Kırım Savaşı sırasında Osmanlı ordusu için bir kaleye dönüştürdü. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında büyük ölçüde yıkıldı. Duvar fotoğraflarının izlerine rastlanan katedralin bir kitabesinin olduğu, bu savaş sırasında burada karargâh kuran Rus ordusundan bir generalin bu kitabeyi götürdüğü söylenir.