Altınbaş Üniversitesi Rektörü ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Siyasetler Konseyi Üyesi Prof. Dr. Davet Erhan, ABD ve Türkiye ortasındaki ilgilerde Yunanistan kelam konusu olduğunda ibrenin daima Yunan tarafına gerçek döndüğünü söyledi.
Prof. Dr. Erhan, Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Enstitüsünce çevrim içi düzenlenen “ABD Dış Siyasetinde Türk-Yunan Bağları ve Balkanlar” bahisli konferansa katıldı.
Erhan, burada yaptığı konuşmada, ABD’nin 1820’lerde Osmanlı’ya karşı Yunanistan’ı desteklediğini ve ABD’li gençlerin Mora’da Türklere karşı savaştığını anımsattı.
19. yüzyılla birlikte ABD’de Türklere karşı olumsuz bir görüş ortaya çıktığını aktaran Erhan, “Amerika, Yunan isyanı sırasında Yunanlılara takviye verirken Osmanlı’ya karşı son derece olumsuz bir imajı Amerika’da var ettiler. Tıpkı biçimde Yunan isyanından yaklaşık 40 yıl sonra Girit isyanı sırasında ABD’deki gönüllülerin Girit’teki isyancılara takviyeye geldiğini ve hatta gönüllülerin ötesine geçip ABD’nin savaş gemisi göndererek isyancılara çeşitli yardımlar yaptığını tarih yazıyor.” diye konuştu.
Rumlar ortasında ABD’ye karşı olumlu bir izlenim oluştuğunu tabir eden Erhan, 1870’lerden itibaren çok sayıda Rum’un ABD’ye göç ettiğini ve ülkede değerli bir Rum lobisinin oluştuğunu lisana getirdi.
Erhan, Türk-Yunan münasebetlerinde 1955’ten sonra başlayan ayrışmayla bir arada ABD’nin Türkiye’ye bakışıyla Yunanistan’a bakışı ortasında farklılıklar ortaya çıkmaya başladığını belirtti.
ABD’nin Yunanistan’ın lehinde kararlar aldığına dikkati çeken Erhan, şunları kaydetti:
“1955’te Kıbrıs problemi ortaya çıkmaya başladı. Türkiye büsbütün kendi soydaşlarının katledilmesini engellemek üzere Kıbrıs adasına 1974 yılında Barış Harekatı’nı gerçekleştirdi. O harekattan sonra ABD Kongresi, Türkiye’ye karşı ambargo kararı aldı. Kongre kararı alınırken bakıyoruz Kuzey Amerika Ortodoks Rum Kilisesi ve Rum Enstitüsü devreye girdiler ve senatörleri bu karar için ikna ettiler. Ambargo kararı alınınca Türkiye reaksiyonunu gösterdi ve Amerikan üslerini kapattı 1975’te. Amerika bu üslerini açabilmek için Türkiye’ye 1976’da savunma ve ekonomik iş birliği mutabakatı önerdi ve imzalandı. Lakin bu mutabakat meyyit doğan bir mutabakattır. Kongre bu muahedeyi kabul etmedi. 1980’de bir muahede daha imzalandı ve bugün hala yürürlükte.”
Erhan, Türkiye-Yunanistan ortasındaki krizlerin her vakit ABD’yi ilgilendirdiğini ve olaylara müdahil olduğuna dikkati çekti.
Bilhassa Ege’de yaşanan olayların değerli krizlere neden olduğunu anımsatan Erhan, şöyle devam etti:
“En değerli kriz 1996’daki Amerika’nın da müdahil olduğu Kardak krizi oldu. Figen Akat isimli bir gemi Kardak kayalıklarının çabucak açığında karaya oturunca bunu Yunanlılar mı kurtaracak Türkler mi kurtaracak tartışması oldu. Pekala bu kayalar kime ilişkin derken Yunanlılar gittiler bu adalardan bir adedine asker çıkartıp bayrak dikti, Türkiye’de öbür adaya bayrak dikti. 1996’da iki ülke savaşın eşiğinde geldi. Donanmalar Kardak kayaklılarına indi. İki NATO üyesi birinci kere bu kadar savaşın eşiğine geldi. ABD Lideri Bill Clinton, anılarında iki ülkenin başbakanlarını arayıp savaşı engellediğini anlatıyor. ABD ve Türkiye ortasındaki ilgilerde Yunanistan kelam konusu olduğunda ibre daima Yunan tarafına hakikat dönüyor. Ne vakte kadar, NATO’ya da ziyan verebilecek yani ABD’nin çıkarlarına ziyan verebilecek gelişme olduğu takdirde o vakit Amerika her iki tarafı da teskin edecek formda devreye girmiştir. Bugüne kadar da bunun öbür bir tekrarı olmadı.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Gökhan Zobar