Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği KLİMİK çatısı altındaki uzmanlar şu ana kadar 13 murder under the friday night lights ülkede görülen ve Yeni bir salgına neden olur mu tasalarına yol açan maymun çiçeği virüsü hakkında kapsamlı bir çalışma yaptı İşte 10 soruda maymun çiçeği hastalığına ait tüm ayrıntılar
1 narco saints Maymun çiçeği yeni bir hastalık mı
Maymun çiçeği yeni bir hastalık değil 1958’de maymunlarda tespit edildikten sonra insanlarda birinci olgu 1970’te Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde görüldü 1958’de araştırma laboratuvarındaki maymunlarda çiçek normal people gibisi bir salgın yapınca farkına varılan hastalık bu nedenle maymun çiçeği ismini aldı
Başta Nijerya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmak üzere Orta ve Batı Afrika ‘daki tropikal yağmur ormanlarının bulunduğu oni thunder gods tale 11 ülkede görülen hastalığın sıklığı tam olarak bilinmiyor Afrika ‘da her yıl birkaç yüz olay olduğu varsayım ediliyor Hastalık vakit zaman Afrika kıtasından enfekte hayvanlar yahut beşerler aracılığıyla başka kıtalara oussekine taşınıyor lakin buralarda az sayıda insanın etkilendiği ve bölgesel hadise kümelenmeleri görülüyor
2 Neden artık dikkat çekti
Şimdiye kadar Afrika dışında görülen hadiselerin tamamının Afrika’dan gelen beşerler yahut getirtilen kemirgenlerden pam tommy kaynaklandığı biliniyordu Lakin Afrika dışında tespit edilen olay sayısı son bir hafta içinde bugüne kadar Afrika dışında görülen toplam olay sayısını aşacak kadar arttığı için Dünya Sıhhat Örgütü ve bilim paper girls dünyasının dikkatini çekti
3 Hastalığın etkeni nedir
Maymun çiçeği çiçek virüsüne akraba bir DNA virüsü Batı Afrika ve Orta Afrika Kongo Havzası olmak üzere iki alt tipi bulunuyor Batı Afrika parallels Kongo çeşidine nazaran daha hafif seyirli hastalık yapıyor Şu an genetik tahliller tamamlanmamış olsa da Afrika dışında görülen olayların Batı Afrika alt tipi olduğu öngörülüyor
4 Nasıl bulaşıyor
İsminin tersine pera palasta gece yarisi maymunlardan daha çok sincap sıçan fare üzere kemirgenlerde bulunan ve onlardan beşere geçen hastalık ayrıyeten enfekte insan yahut virüsle kirlenmiş giysi havlu çarşaf üzere eşyalarla yakın temas sonucunda bulaşıyor Virüs pistol sağlıklı bireylere ciltte gözle görülemeyecek çatlaklar çizikler mukozalar ağız burun göz yahut teneffüs sistemi aracılığıyla giriyor Beşerden beşere bulaşmanın büyük teneffüs salgısı damlacıklarıyla olduğu düşünülüyor Hastalığın uzak aralara gidemeyen büyük damlacıklarla bulaşması yüz yüze uzun vadeli ve yakın temasla oluyor
5 Belirti ve bulguları neler
Maymun çiçeği ateş baş ağrısı yorgunluk yaygın beden ağrıları lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonlarına döküntü neden oluyor Lenf bezi şişliği maymun çiçeğinin çiçek su çiçeği ve kızamıktan ayıran en değerli belirtisi Yakınmalar virüsle temastan ortalama 6 13 gün sonra ortaya çıkıyor Birinci 5 gününde ateş şiddetli baş ağrısı lenf bezlerinde şişme sırt ağrısı ve çok halsizlik yaşanan hastalıkta ciltteki döküntüler de ateş başladıktan sonra 1 3 gün içinde görülüyor Avuç içi ayak ağız içi genital bölge ve gözlerdeki lezyonlar kabuk bağlayıp düşmesiyle ortadan kalkıyor
6 Teşhis nasıl konuluyor
Maymun çiçeği hastalığından şüphelenilen durumlarda belirti gösteren bireylerin son bir ay içinde riskli bölgelere seyahat edip etmedikleri ya da emsal belirtileri olanlarla yakın temasları olup olmadığının sorgulanması gerekiyor
Kan örnekleriyle teşhis konulamayan hastalık kanda çok kısa mühlet kaldığı için PCR’la saptanamıyor Antijen ve antikor testlerinin de daha evvel uygulanan çiçek aşısı üzere nedenlerle her vakit yanlışsız sonuç vermeyeceği düşünülüyor
Hastalık kuşkusunda lezyonlardan uygun halde ve gerekli güvenlik tedbirleriyle alınıp paketlenen örneklerin biyogüvenlik seviyesi 2 olan labaratuvara gönderilmesi gerekiyor Maymun çiçeği hastalığı teyit edilen hayvan yahut bireylerle temas edenlerin son temastan sonraki 21 gün boyunca belirti ve bulgular açısından izlenmesi gerekiyor
7 Belirtisiz enfeksiyon olabilir mi
Net olmamakla birlikte maymun çiçeğinin Kovid 19 üzere belirtisiz hastalık yapmadığı düşünülüyor Enfekte bireylerde belirtilerin ortaya çıkması bu bireylerin fark edilmesini ve izolasyona alınmasını sağlayacağından maymun çiçeğinin toplumda Kovid 19 yahut belirtisizken bulaşan öbür enfeksiyonlar kadar yayılması beklenmiyor
8 Maymun çiçeği öldürücü mü
Maymun çiçeği çoklukla 2 4 hafta içerisinde bizatihi düzgünleşiyor Fakat bağışıklığı baskılanmış bireylerde ve küçük çocuklarda ağır hastalık görülebiliyor Genel olarak hastalananlardan çoğunluğunu küçük yaştaki çocukların oluşturduğu yüzde 3 6’sı kaybediliyor Hastalığın Orta Afrika alt tipinde öldürücülük yüzde 11’e kadar çıkabilirken aktüel olaylara neden olduğu düşünülen Batı Afrika alt tipinin öldürücülüğü yüzde 1 üzere daha düşük oranda kalıyor
9 Çiçek aşısı hastalıktan korur mu
Maymun çiçeği hastalığı için yaygın kullanılan bir ilaç bulunmasa da olaylar şimdiye kadar sidofovir brinsidofovir üzere etken unsurlu ilaçlarla denetim altına alındı Dünya Sıhhat Örgütü Afrika’daki deneyimlerden yola çıkarak çiçek aşısının maymun çiçeğinden yüzde 85’e kadar müdafaa sağlayacağını bildirdi Ama çiçek aşısı hastalığın dünya genelinde sonlanması nedeniyle 1980’den beri uygulanmıyor Münasebetiyle şu an çiçek aşısı yapılanlar 40 50 yaş üzeri şahıslardan oluşuyor Ortadan uzun mühlet geçmesi ise koruyuculuğun seviyesine ait kaygılara sebep oluyor
10 Salgına yol açma ihtimali var mı
Maymun çiçeği hastalığının belirti ve bulgularının belirginliği şu anki bilgilere nazaran belirtisiz enfeksiyon yapmaması yakın ve uzun müddetli temas ile bulaşması bir DNA virüsü olduğundan daha az mutasyon geçirmesi ve kolay değişime uğrayarak yeni varyantlarının çıkmaması üzere faktörler nedeniyle Kovid 19 gibisi bir salgına yol açması beklenmiyor