Birtakım kararları vaktinde alabilmek ve karar verme marifetleriniz konusunda kendinize güvenmek size çok fazla vakit ve zahmet kazandırabilir.
Neyse ki, herkes daha yeterli karar vericiler olmak için adımlar atabilir . Daha yeterli bir karar verici olmak istiyorsanız, bu dokuz günlük alışkanlığı hayatınıza kesinlikle dahil edin.
1. Çok özgüvene kapılmayın, sorgulayıcı olun
Aşırı itimat, kararınızı kolay kolay karşıt çevirebilir. Araştırmalar daima olarak insanların performanslarını ve bilgilerinin doğruluğunu abartma eğiliminde olduklarını gösteriyor.
Belki de ziyaret ettiğiniz ofisin nerede olduğunu bildiğinizden %90 eminsiniz. Ya da işvereninizi size terfi vermeye ikna edebileceğinizden %80 emin olabilirsiniz. Bu hususlarda kendinize çok güveniyorsanız, planlarınızın karşıt gitmesi olasıdır.
Zaman idaresi açısından itimat seviyenizi dikkate almak bilhassa değerlidir. Birçok insan, belli bir vakit diliminde ne kadar başarabileceklerini abartır. O raporu bitirmenin yalnızca bir saat süreceğini mi sanıyorsun? Çevrimiçi faturalarınızı 30 dakika içinde ödeyebileceğinizi varsayım ediyor musunuz? İddialarınızda kendinize çok güvendiğinizi fark edebilirsiniz.Başarılı olma olasılığınızı iddia etmek için her gün vakit ayırın. Akabinde günün sonunda varsayımlarınızı gözden geçirin. Düşündüğün kadar gerçek muydun?
İyi karar vericiler, ömürlerinde çok inancın sorun olabileceği alanları tanır. Sonra fikir ve davranışlarını buna nazaran ayarlarlar.
2. Aldığınız riskleri belirleyin
Aşinalık rahatlık doğurur. Yalnızca alışkanlıklarına alıştığın ve içinde bulunduğun tehlikeyi ya da verdiğin ziyanı düşünmediğiniz için makûs kararlar verme ihtimaliniz yüksek.
Örneğin, her gün işe giderken hızlanabilirsiniz. Sürat cezası olmadan inançlı bir biçimde her geldiğinizde, süratli sürüş konusunda biraz daha rahat olursunuz. Lakin açıkçası, güvenliğinizi tehlikeye atıyorsunuz ve yasal bir risk alıyorsunuz. Ya da tahminen her gün öğlen yemeği için fast food yiyorsunuz. Ani bir hastalık belirtisi yaşamadığınız için, bunu bir sorun olarak görmeyebilirsiniz. Fakat vakitle kilo alabilir yahut bunun sonucunda öteki sıhhat sıkıntıları yaşayabilirsiniz.
Yaygın hale gelen alışkanlıkları tanımlayın. Bunlar, otomatik oldukları için çok az düşünmenizi gerektiren şeylerdir. Akabinde, hangisinin ziyanlı yahut sıhhatsiz olabileceğini kıymetlendirmek için biraz vakit ayırın ve daha sağlıklı günlük alışkanlıklar geliştirmek için bir plan oluşturun.
3. Problemlerinizi farklı bir halde çerçeveleyin
Bir soruyu yahut sorunu sorma haliniz, nasıl karşılık vereceğiniz ve muvaffakiyet talihinizi nasıl algılayacağınız konusunda kıymetli bir rol oynar. İki cerrah düşünün. Bir cerrah hastalarına “Bu süreçten geçenlerin yüzde doksanı yaşıyor” diyor. Başka cerrah, “Bu süreçten geçenlerin yüzde onu ölüyor” diyor.
Gerçekler birebir. Lakin araştırmalar, “insanların yüzde 10’unun öldüğünü” duyan insanların risklerini çok daha büyük olarak algıladıklarını gösteriyor.
Bu yüzden bir kararla karşı karşıya kaldığınızda, mevzuyu farklı bir çerçeveye oturtun. Bir dakikanızı ayırın, tabirdeki küçük değişikliğin sorunu nasıl gördüğünüzü etkileyip etkilemediğini düşünün.
4. Sorun hakkında düşünmeyi bırakın
Yeni bir kente taşınmak ya da meslek değiştirmek üzere sıkıntı bir seçimle karşı karşıya kaldığınızda, artıları ve eksileri yahut potansiyel riskler ve mükafatlar hakkında düşünmek için çok vakit harcayabilirsiniz.Ve bilim, seçenekleriniz hakkında düşünmenin pek çok kıymeti olduğunu gösterse de, seçimlerinizi gereğinden fazla düşünmek aslında bir sorun olabilir. Artıları ve eksileri çok uzun mühlet tartmak, karar vermekte zorlandığınız noktaya kadar gerilim düzeyinizi artırabilir.
Araştırmalar, bir fikrin “kuluçkaya yatırılmasına” müsaade vermenin çok kıymetli olduğunu gösteriyor. Bilinçsiz düşünme şaşırtan derecede uyanıktır. Bu yüzden bir sorun üzerinde uyumayı düşünün.Veya zihninizi bir sorundan uzaklaştıran bir aktiviteye katılın. Beyninizin art planda olan şeyler üzerinde çalışmasına müsaade verin ve muhtemelen net karşılıklar geliştireceksiniz.
5. Kusurlarınızı düşünmek için vakit ayırın
Evden şemsiyesiz çıkıp işe giderken sırılsıklam olmuş ya da dürtüsel bir satın alma sürecine karşı koyamadığınız için bütçenizi boşa harcamış olsanız da, yanlışlarınızı düşünmek için vakit ayırın.
Gün boyunca yaptığınız seçimleri gözden geçirmeyi günlük bir alışkanlık haline getirin. Kararlarınız yeterli sonuçlanmadığında kendinize neyin yanlış gittiğini sorun. Yaptığınız her yanılgıdan çıkarabileceğiniz dersleri arayın.
Sadece kusurların üzerinde çok uzun müddet durmadığından emin ol. Yanlış adımlarınızı tekrar tekrar gözden geçirmek zihinsel sıhhatiniz için düzgün değildir. Düşünme sürenizi hudutlu tutun yarın daha yeterli neler yapabileceğinizi düşünmenize yardımcı olmak için günde tahminen 10 dakika kafidir. Akabinde, edindiğiniz bilgileri alın ve ilerlemek için daha düzgün kararlar almayı taahhüt edin.
6. Kısayollarınızı onaylayın
Kabul etmek biraz rahatsız edici olsa da, kimi istikametlerden önyargılısınız. Büsbütün objektif olmak imkansız. Aslında, zihniniz daha süratli karar vermenize yardımcı olan buluşsal prosedürler olarak adlandırılan zihinsel kısayollar yaratmıştır. Ve bu zihinsel kısayollar, yaptığınız her küçük seçim için saatlerce uğraşmaktan sizi alıkoyarken, sizi yanlış yönlendirebilir.
Kullanılabilirlik buluşsal metodu , örneğin, kararları çabucak akla gelen örneklere ve bilgilere dayandırmayı içerir. Bu nedenle, sık sık mesken yangınlarıyla ilgili haberleri izlerseniz, büyük olasılıkla bir konut yangını yaşama riskini abartmış olursunuz.Veya son vakitlerde uçak kazalarıyla ilgili çok fazla haber aldıysanız, bir uçak kazasında ölme bahtınızın bir otomobil kazasından daha yüksek olduğunu düşünebilirsiniz (istatistikler aksini gösterse de). Makûs kararlara yol açan zihinsel kısayolları düşünmeyi günlük bir alışkanlık haline getirin.
İnsanlar yahut olaylar hakkında yapabileceğiniz yanlış varsayımları kabul edin ve biraz daha objektif olabilirsiniz.
7. Zıddı düşünün
Bir şeyin yanlışsız olduğuna karar verdiğinizde, muhtemelen bu inanca bağlı kalırsınız. İnanç azmi olarak bilinen ruhsal bir prensiptir. Bir inancı değiştirmek, onu yaratmaktan daha zorlayıcı deliller gerektirir ve size yeterli hizmet etmeyen kimi inançlar geliştirmiş olmanız için güzel bir baht vardır.
Örneğin, makus bir konuşmacı olduğunuzu varsayabilirsiniz, bu nedenle toplantılarda konuşmaktan kaçınırsınız. Ya da bağlarda berbat olduğuna inanabilirsin, bu yüzden randevulara çıkmayı bırak.Ayrıca belli insan kümeleri hakkında da inançlar geliştirdiniz. Tahminen de “Çok çalışan beşerler narsisttir ” yahut “Zengin beşerler kötüdür” diye düşünüyorsunuz.
Her vakit yanlışsız yahut yüzde yüz gerçek olduğunu varsaydığınız inançlar sizi yanlış yola sevk edebilir. İnançlarınıza meydan okumanın en güzel yolu, aksini sav etmektir.
Bir toplantıda konuşmamanız gerektiğine ikna olduysanız, neden konuşmanız gerektiğinin tüm nedenlerini tartışın. Yahut varlıklı insanların makus olduğuna ikna olduysanız, güçlü insanların neden kibar yahut yardımsever olabileceğinin nedenlerini sıralayın. Bunun aksisini düşünmek, faydasız inançların yıkılmasına yardımcı olacaktır, böylelikle durumlara diğer bir açıdan bakabilir ve farklı davranmaya karar verebilirsiniz.
8. Hislerinizi Etiketleyin
İnsanlar, duygusal durumlarını tanımlamak için üzgün yahut gergin üzere his sözcükleri kullanmak yerine, ekseriyetle “midemde kelebekler var” yahut “boğazıma bir yumru oturdu” üzere şeyler söylemeye daha meyillidir.
Birçok yetişkin hisleri hakkında konuşmaktan çekinmez. Fakat hislerinizi etiketlemek, daha düzgün kararlar vermenin anahtarı olabilir. Hisleriniz yaptığınız seçimlerde büyük rol oynar. Çalışmalar daima olarak derdin insanları inançlı bir biçimde oynamasını sağladığını gösteriyor. Ve tasa, birinin hayatının bir alanından başkasına yayılır. Bu nedenle, az evvel yaptığınız ipotek başvurusu konusunda gerginseniz, kulağa çok riskli geldiğini düşündüğünüz için birisine çıkma teklif etme olasılığınız daha düşük olabilir. Öte yandan heyecan, muvaffakiyet talihinizi abartmanıza neden olabilir. Başarılı olma olasılığınız çok düşük olsa bile, potansiyel getiriler konusunda heyecanlıysanız büyük bir risk almaya istekli olabilirsiniz (bu ekseriyetle kumarda böyledir).
Duygularınızı etiketlemeyi günlük bir alışkanlık haline getirin. Kendinizi üzgün, kızgın, utanmış, kaygılı yahut hayal kırıklığına uğramış hissedip hissetmediğinizi not edin. Akabinde, bu hislerin kararlarınızı nasıl etkileyebileceğini düşünmek için bir dakikanızı ayırın.
9. Kendinizle emniyetli bir arkadaş üzere konuşun
Zor bir seçimle karşılaştığınızda kendinize “Bu sorunu yaşayan bir arkadaşıma ne derdim?” diye sorun. Bir diğerine bilgelik sunduğunuzu hayal ettiğinizde, yanıtın size daha kolay geldiğini muhtemelen göreceksiniz.
Kendinizle muteber bir arkadaş üzere konuşmak, denklemdeki hislerin bir kısmını alır. Karardan biraz uzaklaşmanıza yardımcı olacak ve size biraz daha objektif olma fırsatı verecektir. Ayrıyeten kendinize karşı biraz daha nazik olmanıza yardımcı olacaktır.
Kendinize olumsuz şeyler söylemeniz mümkün olsa da, “Bu asla işe yaramayacak. Hiçbir şeyi hakikat yapamıyorsun,” bunu arkadaşına söylememe ihtimalin yüksek. Tahminen daha çok, “Buna sahipsin. Yapabileceğini biliyorum, ”eğer bir arkadaşınla konuşuyorsan. Daha nazik bir iç diyalog geliştirmek pratik gerektirir. Lakin öz şefkati günlük bir alışkanlık haline getirdiğinizde, karar verme marifetleriniz gelişecektir.