Orucun faydalı tesirleri konusunda açıklamalarda bulunan Kardiyoloji Uzmanı Dr. Begüm Öztürk, örnek olarak, sağlıklı bireylerde Ramazan mühletince ve sonraki birkaç haftalık periyotta HDL yani düzgün kolesterol seviyelerinin ramazan öncesine nazaran arttığının, LDL yani berbat kolesterol seviyelerinin ise azaldığının gözlemlendiğini söyledi.
Yanlışsız halde tutulan bir oruçta günlük kalori alınımının kısıtlanması ile insülin hassaslığının arttığını ve gerilime dayanmanın kolaylaştığını da belirten Öztürk, ayda en az bir gün oruç tutanlarda bile damar sertliğinin daha az olduğunu söyledi.
Orucun kalp hastaları için olumlu bir başka istikametinin de ruhsal tesiri olduğuna dikkat çeken Öztürk, Ramazan ayında oruç tutan kişinin, olumsuz his, fikir ve davranışlardan uzak durmaya, ibadet ederek ruhunu temizlemeye, dinlendirmeye çalışarak ulaştığı manevi huzurun, kalp hastalarında sıklıkla görülen depresyonun giderilmesi açısından değerli olduğunu söz etti. Öztürk, oruç tutmanın kalp damar hastalıklarına tesirlerine anlatarak, değerli ihtar ve tavsiyelerde bulundu.
TÜM KALP HASTALARI ORUÇ TUTAMAZ DİYE BİR GENELLEME YANLIŞSIZ DEĞİL
Ramazan ayı ve izleyen ay mühletince kalp hastalıklarına bağlı hastaneye yatış oranında başka aylara nazaran artış olmadığı saptanmıştır. Sağlıklı insanlarda orucun kalp damar hastalıklarını artırıcı bir tesiri olmadığını gösterilmiştir. Lakin, sıcak ve uzun yaz günlerinde oruç tutmak pek çok kalp hastasında sorun oluşturabilir. Çok sıvı ve tuz kaybı, kan basıncında çok düşmelere, baygınlık gelişmesine yol açabilir, hatta kalbin beslenmesinin bozulması sonucunda kalp krizi ve kalp yetersizliğine neden olabilir. Bu durum yaşlı hastalarda daha da besbelli olabilir.
Ramazan ayı ile birlikte kalp hastalığı olanlar ‘Oruç tutmamda sakınca var mı?’, ‘Oruç tutarken ilaçlarımı nasıl kullanmalıyım?’ üzere sorularla sıkça başvurmaya başladılar. Aslında kalp hastaları için oruç tutabilir ya da tutamaz formunda bir genelleme yapmak gerçek olmaz. Zira kalp hastalıkları daha doğrusu kalp-damar hastalıkları çarpıntı üzere kolay ritim bozukluklarından ileri evre kalp yetersizliğine kadar geniş bir dağılım göstermektedir. Hasebiyle kalp hastalarını kişisel olarak kıymetlendirerek karar vermek gerekir.
Yani tüm kalp hastaları oruç tutamaz diye bir genelleme hakikat değildir, hastalığın tipi ve şiddetine nazaran göre karar verilmesi gereklidir. Oruç tutulan iklim, sahur ile iftar ortasındaki müddet, iftarda ve sahurda yenilen besinlerin çeşidi ve ne kadar yendiği ile ilaçların içilme tertibinde bozulma olup olmadığı da kişinin sıhhat durumunu etkilemektedir.
HİPERTANSİYONDA DÜŞÜŞ SAĞLIYOR
Kurallarına uygun oruç tutan kalp hastalarında, oruç tutmayan kalp hastalarına kıyasla Ramazan ayı müddetince hastalığın farklı seyretmediği, manalı kötüleşme olmadığı, hatta kurallarına uygun tutulan oruç, hastalarda faydalı sonuçlar doğurdu. Örneğin hipertansiyon hastalarında, ilaçlarına devam etmek şartı ile oruç tutmak kan basıncında düşmeye ve zayıflamaya yol açmaktadır. Burada kıymetli olan kalp damar sıhhatini göz önünde bulundurarak oruç tutmaktır. Yani kullanılan ilaçların aksatılmadan devam edilmesi ve iftar-sahur devrinde hakikat beslenilmesidir.
Lakin kalp hastaları, oruç tutma kararını kesinlikle kendilerini izleyen tabibe danışarak almalı ve onun önerisi doğrultusunda davranmalıdır. Zira pek çok hastada oruç tutarken ilaç tedavisinin tekrardan düzenlenmesi, doz ayarlaması gerekecektir.
Oruç tutarken beslenme ve uyku tertibinde meydana gelen değişiklikler kalp hastalarının durumunu etkileyebilir. Bu nedenle oruç tutmak isteyen kalp hastaları öncelikle tabiplerine danışmalıdırlar. Genel olarak durumu denetim altında olan kalp hastaları hekimlerinin teklifleri doğrultusunda ilaç alım saatlerini düzenleyerek ve kimi beslenme kurallarına uyarak oruç tutabilirler.
Lakin denetim altında olmayan kalp hastaları ile son 1 ay içinde; kalp krizi geçirmiş, koroner damarlarına stent takılmış, bypass ameliyatı olmuş, kalp yetersizliği nedeniyle hastaneye yatıp çıkmış hastalar oruç tutmamalıdır.
ORUÇ TUTARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Kalp hastalarının oruç tutarken dikkat etmeleri gereken hususlar şu biçimde sıralanabilir:
– Ramazan ayı mühletince kâfi ve istikrarlı beslenmeye ihtimam gösterilmelidir.
– Ramazan ayında öğünler; sahur ve iftarda iki ana öğün ile iftardan sonra 1-1.5 saat aralıklarla iki orta öğün biçiminde düzenlenmelidir.
– Hastalar iftarda çok süratli bir formda yemek yememelidir. Bu durum kalp ve damar sistemini olumsuz tesirler.
– Hastalar günlük hayatlarında dikkat ettikleri tuz ve su alımı kısıtlamalarına birebir halde devam etmelidir.
– Ramazan ayında yemeklerin pişirme usulleri de çok kıymetlidir. Bilhassa ızgara, haşlama ve fırında yapılan yemekler tercih edilmeli, kavrulmuş, tütsülenmiş ve kızartılmış besinlerden uzak durulmalıdır.